'De grenzen aan groei' - jaarprogramma in Radius (Delft)

2024 staat bij Radius, Centrum voor Hedendaagse Kunst en Ecologie, volledig in het teken het jaarprogramma De grenzen aan groei. Tot 5 mei loopt de tentoonstelling Het verlangen naar een donut(economie), die zich richt op het herijken van de relatie tussen economie en ecologie. Aan de hand van het werk van twaalf kunstenaars geeft de tentoonstelling invulling aan een systeem waarin economisch en ecologisch welzijn in onderlinge samenhang en binnen planetaire grenzen wordt bezien. Hoe ziet een dergelijke meer-dan-menselijke en klimaat-inclusieve economie die recht doet aan een bredere welvaartsdefinitie eruit?
Deelnemende kunstenaars: bambi van balen & Branco van Gelder | TOOLS FOR ACTION, Eline Benjaminsen & Dayna Casey, Cian Dayrit, DISNOVATION.ORG, Rosie Heinrich, Toril Johannessen, Carlijn Kingma, Jonas Staal, Marjet Zwaans & David Habets

Jonas Staal: 94 Million Years of Collectivism

Video-essay
Duur: 13 minuten en 14 seconden

Dit video-essay van Jonas Staal komt voort uit zijn belangstelling voor het Ediacarium, een geologische periode die 94 miljoen jaar duurde en waarin voor het eerst op grote schaal sprake was van complexe meercellige levensvormen. In tegenstelling tot het erop volgende tijdperk van het Cambrium, dat gekenmerkt werd door een explosieve diversificatie van heterotrofe organismen en beheerst werd door predatie, wisten de waterige organismen van het Ediacarium een autonoom leefklimaat zonder predatoren te ontwikkelen. Naar alle waarschijnlijkheid konden deze soorten door middel van symbiotische interacties voedingsstoffen uitwisselen en zo een duurzaam, gezamenlijk leefklimaat vestigen.
Staal stelt dat het roofzuchtige gedrag dat kenmerkend was voor het cambrium regelmatig wordt gebruikt als vergoelijking van het plundergeweld van het kapitalisme onder het mom van de neodarwinistische retoriek van de survival of the fittest. De ontdekking van het Ediacarium geeft echter aanleiding voor een fundamenteel andere interpretatie van de geschiedenis van de oorsprong van het leven, waarbij ook aandacht is voor anders-dan-menselijk collectivisme en vormen van samenwerking. Door de ecologische omstandigheden van het ediacarium in verband te brengen met historische figuren die het kapitalisme ten val wilden brengen, toont Staal hier een voorbeeld van wat hij proletgeology noemt: de studie van alle anders-dan-menselijke, proletarische en collectivistische levensvormen uit het geologische geheugen van de Aarde. Aangezien is gebleken dat het kapitalisme onverenigbaar is met een egalitaire en duurzame toekomst, kan het Ediacarium wellicht als inspiratiebron dienen voor het bedenken van levenssystemen voorbij de benarde situatie waarin ons leefklimaat op dit moment verkeert.

Zie voor meer informatie de website van Jonas Staal.
 

Het waterwerk van ons geld

Op de expositie is ook het indrukwekkende 'The Waterworks of Money/Het waterwerk van ons geld' van Carlijn Kingma te bewonderen. Met deze serie vestigt Kingma onze aandacht op de verschillende monetaire, financiële en fiscale systemen die vaak aan ons oog onttrokken worden, maar toch een grote invloed hebben op ons dagelijks leven. Anders dan bij traditionele cartografie, concipieert Kingma haar kaarten als een soort mindscapes - voorstellingen van de geest - waarin ze de politieke, maatschappelijke, spirituele en economische mechanismen die onze samenleving beheersen analyseert. Opnieuw samengevoegd tot fictieve werelden, krijgen deze mechanismen de vorm van fantasiearchitectuur waarin Kingma het wonder van de technologie op ironische wijze kritisch benadert.
In de ogenschijnlijke techno-utopie van de hedendaagse financiële wereld die wordt voorgesteld in 'Het waterwerk van ons geld', reflecteert Kingma op de misleidende principes van het kapitalisme en het doelbewust cryptische technocratische taalgebruik van de economie, het bankwezen en de belastingdienst. Door watermetaforen te gebruiken voor het in beeld brengen van monetaire systemen, wil Kingma het reilen en zeilen van de economie wat begrijpelijker maken: waar zijn de bronnen waaraan het geld ontspringt? Hoe stroomt het? Waar kunnen we economische overvloed vinden en waar is er sprake van droogte? Met een kritische en humoristische ondertoon weet Kingma in haar zeer gedetailleerde en fantasievolle architecturale werken de complexe werking van geldsystemen bloot te leggen. Met de serie als geheel wil ze bijdragen aan het vergroten van onze kennis van het functioneren van monetaire, financiële en fiscale systemen. Daarbij wijst ze ons niet alleen op de ongelijkheid die hieruit voortkomt, maar ook op nieuwe mogelijkheden en alternatieven om de huidige economie, die bestuurd wordt vanuit de ivoren torens van technocraten, in te ruilen voor een regeneratieve, milieubewuste economie.

Op de bijbehorende website is een geanimeerde versie van het werk te zien, met een voice-over die uitlegt hoe het werk tot stand is gekomen.
Maar mooier nog is natuurlijk een bezoek aan Radius, waar je haar werk van dichtbij kunt bewonderen.

Radius, Centrum voor Hedendaagse Kunst en Ecologie
Kalverbos 20
2611XW Delft
Klik hier voor meer informatie.