- Home
- Inspiratie
- Jouw Leven en Het Mijne - De Hardnekkige Puzzel van Groei
Jouw leven en het mijne - De hardnekkige puzzel van groei
Afbeelding
Economische groei moet doorgaan. De economische groei moet stoppen.
Als een aporie datgene is wat zich voordoet wanneer we tegelijkertijd twee tegenstrijdige stellingen onderschrijven, dan geldt deze onmogelijke dubbele imperatief - groei moet doorgaan; groei kan niet doorgaan - zeker als de grote aporie van onze tijd. Economische groei moet doorgaan om voor de hand liggende redenen. Als dat niet gebeurt, verliezen bedrijven de stimulans om te investeren, groeit het aantal werklozen, stagneren de overheidsinkomsten en brokkelt de sociale cohesie af - en dat geldt voor mensen die het geluk hebben in rijke landen te wonen; arme landen blijven veroordeeld tot armoede.
Helaas is het niet minder duidelijk dat economische groei niet kan doorgaan. Als de productie en consumptie van steeds meer goederen en diensten, voor steeds meer mensen, waarvoor steeds meer energie nodig is, ongecontroleerd doorgaat, is de ondergang van het milieu verzekerd. Elk jaar berekent een organisatie genaamd het Global Footprint Network op welke datum op de kalender onze planetaire kapitalistische beschaving alle natuurlijke hulpbronnen zal hebben opgebruikt die verenigbaar zouden zijn met duurzaamheid en in de overshoot terecht zal komen, “ons ecologisch tekort in stand houden door lokale hulpbronnen op te nemen en kooldioxide in de atmosfeer op te hopen.” In 2024 viel Earth Overshoot Day als de geheime verjaardag van iemands eigen toekomstige dood op 1 augustus, met nog vijf volle maanden te gaan voor het nieuwe jaar. De precieze berekeningen van het netwerk kunnen ongetwijfeld in twijfel worden getrokken; het idee dat het planetaire kapitalisme boven zijn stand leeft niet.
Twee nieuwe boeken stellen ons in staat om de confrontatie tussen de voorstanders van voortdurende economische groei aan de ene kant en de voorstanders van een tegenovergesteld - en tot nu toe denkbeeldig - fenomeen, ontgroei genaamd, aan de andere kant op een nuttig gestileerde manier in scène te zetten. In Growth: A History and a Reckoning raadpleegt de Oxfordse econoom Daniel Susskind de balans van een kapitalistische samenleving die zich toelegt op economische groei en concludeert dat in de 21e eeuw de enkelvoudige ambitie van groei misschien moet worden aangepast, maar niet moet worden opgegeven. In Slow Down: The Degrowth Manifesto, van de Japanse marxistische geleerde Kōhei Saitō, verschijnt economische groei daarentegen als een rampzalige fetisj die onmiddellijk overboord gegooid moet worden door een wereld die alleen kan voldoen aan de gezamenlijke criteria van duurzaamheid en gelijkheid door middel van wat Saitō “ontgroei communisme” noemt.