Daybreak: een hoopgevend klimaatspel
Voor een recensie in de Ontgroei-nieuwsbrief heb ik Daybreak gespeeld. Een bordspel waarin je al samenwerkend met elkaar klimaatverandering probeert te stoppen.
Een heerlijke klus, dat spelen. Het schrijven van een recensie is wat lastiger. Ga het gewoon een keer spelen. Het Engelstalige spel is vlot te leren, al helpt het enorm als je het speelt met iemand die het al eerder gespeeld heeft. Ik leen mijn spel graag uit en als je naar Arnhem wilt komen, speel ik graag mee.
Het spelen
In het spel beheert iedere speler (maximaal 4) een wereldmacht (USA, China, Europa, of de Rest van de wereld). Het spel gaat over zeven ronden, per ronde kun je proberen samen en/of voor jezelf jouw energiebehoefte en jouw CO2-uitstoot te verminderen, de energie te vergroenen of de veerkracht tegen rampen te vergroten. Dat kan op wereldniveau of in jouw eigen lokale wereldmacht.
Winnen of verliezen doe je samen, daarmee is samenwerking een logische stap, en dus kun je elkaar helpen met groene energie opwekken en uitstoot voorkomen.
Per ronde krijg je een paar crisiskaarten en moet je samen kiezen voor een wereldproject. Dan krijg je een set kaarten die je naar keuze kunt inzetten in jouw eigen lokale projecten en kun je een strategie bedenken (‘ik zet in op wind en schone technologie’), uitvoeren, of samen met anderen werken aan gemeenschappelijke doelen. Een kaart is naar eigen keuze te gebruiken als bouwsteen om een ander project sterker te maken, als nieuw plan, of soms als betaalmiddel (inleveren om een andere kaart mogelijk te maken). Er is geen volgorde in deze spelfase, je speelt en overlegt totdat je klaar bent, maakt samen besluiten, kiest meer of minder risico. Je bouwt bijvoorbeeld aan ‘social resilience’ of je zet in op het verminderen van uitstoot.
Als iedereen voldoende stappen gezet heeft komt de afrekening van deze spelfase, eerst lokaal (wek je net zoveel energie op als je zelf nodig hebt? Zo niet dan kost je dat een sociale crisis, een soort verliespunt, waarvan de schade langzaam oploopt, en waardoor je uiteindelijk kunt verliezen). Dan vindt de afrekening op wereldniveau plaats. Je telt alle uitstoot op (het groene energiegebruik telt niet mee), compenseert dat met wat de aarde kan absorberen (je kunt als strategie ook bijvoorbeeld bomen planten) en wat aan uitstoot overblijft vormt de basis van een stijgende opwarming van de wereld, waardoor er per ronde meer crisiskaarten toegevoegd worden en tipping points overschreden kunnen worden. Tot slot komen de crisiskaarten aan de orde waarvoor, afhankelijk van de crisis, lokaal of op wereldniveau schade wordt geleden. Als die crises zijn afgewend, komt de volgende ronde.
Elke wereldmacht verhoogt zijn energiegebruik (dit maakt elke ronde meer uitdagend), er komen nieuwe crisiskaarten, een nieuw gezamenlijk globaal project en je krijgt weer 5 nieuwe kaarten.
Je wint ‘van het spel’ als het je gezamenlijk lukt om de opwarming te stoppen. Als er te veel sociale crisissen zijn ergens bij een speler, de wereldtemperatuur te veel gestegen is of het niet lukt om in 6 ronden binnen de perken van wat de planeet aankan te blijven, dan heb je gezamenlijk verloren.
Het spel is mooi vormgegeven, plasticvrij verpakt en elk kaartje van de indrukwekkende stapel heeft een QR code. Daarmee kun je eenvoudig opzoeken wat de kaart in het spel doet, en (dit maakt het spel bijzonder) er staat ook informatie over het onderwerp van de betreffende kaart, inclusief links naar artikelen, onderzoek, nieuws en tips wat je kunt doen. Wat een geweldige kennisbron heb je voorhanden als je spelenderwijs af en toe wat opzoekt. Al spelend ben je samen bezig met het oplossen van de klimaatverandering, je staat versteld van de mogelijkheden die er zijn.
Ik werd er niet somber van, integendeel, ook al lukken projecten soms niet en verhoogt de spanning met elke 0,1 graad opwarming van de wereld. Toen we de eerste keer verloren van ‘het spel’ wilde ieder graag een herkansing.
Er staan voorbeelden op internet hoe je het moet spelen. Het is eenvoudig te leren door gewoon te beginnen, de vragen die het oproept staan helder in de handleiding. Je kunt het spelen als een samenwerkings- en strategiespel, maar ook om jouw kennis in de volledige breedte van de klimaatproblematiek te vergroten.
Daybreak is hier en daar uitverkocht en niet meer leverbaar, maar bij even zoeken zijn er wel winkels die het wel op voorraad hebben. Er komt (ooit) een Nederlandstalige versie uit.
Maarten Steverink, Homo Ludens